دست های مدیون ...

سید مرتضی آوینی

زادروز شهریور ۱۳۲۶

شهر ری

درگذشت ۲۰ فروردین ۱۳۷۲

فکه خوزستان

ملیت ایران

تحصیلات معماری

از دانشگاه تهران

پیشه کارگردان، روزنامه‌نگار

لقب شهید آوینی، سید شهیدان اهل قلم

دین اسلام

مذهب شیعه

سید مرتضی آوینی (شهریور ۱۳۲۶ در شهر ری - ۲۰ فروردین ۱۳۷۲ در فکه) کارگردان فیلم مستند، روزنامه‌نگار حوزهٔ فرهنگی اهل ایران بود. مجموعه فیلم‌های مستند تلویزیونی او درباره جنگ ایران و عراق با نام روایت فتح شناخته‌شده‌است.

زندگی‌نامه

سید مرتضی آوینی در شهریور ۱۳۲۶ در شهر ری به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطهٔ خود را در شهرهای زنجان، کرمان و تهران به پایان رساند. او از کودکی با هنر انس داشت. شعر می‌سرود، داستان و مقاله می‌نوشت و نقاشی می‌کرد.[۱]

پیش از انقلاب

آوینی در جوانی

به گفته بسیاری از آشنایان و نزدیکان آوینی، او در جوانی متحوّل شد و زندگی او در آغاز دهه ۱۳۴۰ با سال‌های انقلاب فرق بسیار داشت. گذشته او، کمتر در رسانه‌های ایران مورد بررسی قرار گرفته و برای بسیاری صحبت از گذشته او محدوده ممنوعه‌است. ابراهیم حاتمی کیا در یادداشتی در شهروند امروز می‌نویسد «آیا کسی مرتضای قبل از انقلاب را می‌شناسد. آنانی که در آن دوران با او حشرونشر داشته‌اند از مرتضای تثبیت شده بعد از شهادتش راضی‌اند؟»؛ و دخترش کوثر معتقد است برای برخی «آوینی خوب، آوینی مرده‌است.»[۲]

آوینی در سال ۱۳۴۴ به عنوان دانشجوی معماری وارد دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. غزاله علیزاده، شهرزاد بهشتی و امیر اردلان از دوستان دوران دانشجویی او بودند.[۳]

او با مریم امینی (زاده ۱۳۳۶) ازدواج کرد. به گفته همسرش، آنها پیش از ازدواج آشنایی چند ساله داشتند (از پانزده‌سالگی) و با هم کتاب ردو بدل می‌کردند، و به کنسرت و سخنرانی می‌رفتند.[۴]

او که در آغاز خود را «کامران آوینی» معرفی می‌کرد، به اشعار فروغ فرخزاد، احمد شاملو و مهدی اخوان ثالث علاقه داشت. به ظاهر خود می‌رسید، کراوات می‌زد، و به فلسفهٔ غرب علاقه‌مند بود.[۳]

مسعود بهنود درباره او می‌گوید:[۵]

مرتضی آوینی را من از زمانی که دانشکده بود می‌شناسم… مرتضی بچهٔ تندرویی بود که در هر دوره یک حالی داشت. یک دوره زده بود به مواد مخدر و این جور چیزها. تمام بازوهایش جای سوزن بود. شب در دانشکده خوابش می‌برد، فردا صبح جسدش را از دانشکده بیرون می‌آوردند. اصولاً بچهٔ تندرویی بود. هرکار می‌کرد تا تهش می‌رفت. بعد یک دوره هیپی شد. موهایش را گذاشته بود بلند شود. مدرن شده بود. قرتی مآب شده بود. جین می‌پوشید. دست‌بند می‌بست و از این جور کارها. اما شانس یا بدشانسی که آورد این بود که سال ۵۶ زد به عرفان و ادبیات عرفانی. بقیهٔ کارها را کنار گذاشت.

به گفته همسرش:[۴]

چند سال از انقلاب گذشته بود که مرتضی سیگارش را ترک کرد. دلیلی که برای این کار ذکر کرد این بود که آقا امام زمان در همه حال ناظر بر اعمال و رفتار ما هستند؛ در این صورت من چطور می‌توانم در حضور ایشان سیگار بکشم؟ این‌گونه بود که دیگر هرگز لب به سیگار نزد.

آوینی بعدها با اندیشه‎های امام روح‌الله خمینی آشنا شد و در سالیان بعد به یک انقلابی بدل شد و مسیر زندگی خود را تغییر داد.[۳]

خودِ آوینی درباره جوانیش می‌گوید:[۶]

… تصور نکنید که من با زندگی به سبک و سیاق متظاهران به روشنفکری ناآشنا هستم. خیر. من از یک «راه طی شده» با شما حرف می‌زنم. من هم سال‌های سال در یکی از دانشکده‌های هنری درس خوانده‌ام. به شب‌های شعر و گالری‌های نقاشی رفته‌ام. موسیقی کلاسیک گوش داده‌ام، ساعت‌ها از وقتم را به مباحثات بیهوده دربارهٔ چیزهایی که نمی‌دانستم گذرانده‌ام. من هم سال‌ها با جلوه‌فروشی و تظاهر به دانایی بسیار زیسته‌ام، ریش پروفسوری و سبیل نیچهای گذاشته‌ام و کتاب «انسان موجود تک‌ساحتی» هربرت مارکوزه را ـ بی آنکه آن زمان خوانده باشم‌اش ـ طوری دست گرفته‌ام که دیگران جلد آن را ببینند و پیش خودشان بگویند: عجب! فلانی چه کتاب‌هایی می‌خواند، معلوم است که خیلی می‌فهمد… اما بعد خوشبختانه زندگی مرا به راهی کشانده‌است که ناچار شده‌ام رو دربایستی را نخست با خودم و سپس با دیگران کنار بگذارم و عمیقاً بپذیرم که «تظاهر به دانایی» هرگز جایگزین «دانایی» نمی‌شود، و حتی از این بالاتر دانایی نیز با تحصیل فلسفه حاصل نمی‌آید. باید در جستجوی حقیقت بود و این متاعی است که هر کس براستی طالبش باشد، آن را خواهدیافت و در نزد خویش نیز خواهدیافت… و حالا از یک راه طی شده با شما حرف می‌زنم.

آن گونه که خود نقل کرده است با گرایش به اندیشه‌های انقلابی و اسلامی تمام نوشته‌های پیشین خود را از بین برد.

پس از انقلاب

تصویر نقاشی شده آوینی بر روی یک دیوار مسجد در نیشابور

معماری را با علاقهٔ زیاد یادگرفت، ولی بعد از پیروزی انقلاب ایران (۱۳۵۷) بنا به ضرورت‌های انقلاب آن را کنار گذاشت و به فیلم‌سازی پرداخت.

از اولین کارهای او در گروه جهاد می‌توان به مجموعهٔ شش‌روز در ترکمن صحرا، سیل خوزستان و مجموعهٔ مستند خان‌گزیده‌ها اشاره کرد.

گروه جهاد اولین گروهی بود که بلافاصله بعد از شروع جنگ به جبهه رفت. دو نفر از اعضای گروه در همان روزهای اول جنگ در قصر شیرین اسیر شدند و نفر سوم، در حالی‌که تیر به شانه‌اش خورده بود، از حلقهٔ محاصره گریخت. پس از یک هفته که خرمشهر سقوط کرد و گروه که تازه توانسته بود شکل دوباره به خود بگیرد، راهی منطقه شد. آن‌ها در جستجوی حقیقت ماجرا به خرمشهر و آبادان رفتند که سخت در محاصره بود. تولید مجموعهٔ حقیقت این‌گونه آغاز شد.

کار گروه جهاد در جبههها ادامه یافت. عملیات والفجر هشت که شروع شد، گروه دیگر منسجم و منظم شده بود. همین شد که مجموعهٔ تلویزیونی روایت فتح در همان حال و هوا شکل گرفت و تا آخر جنگ هم ادامه پیدا کرد. آوینی می‌گوید «انگیزش درونی هنرمندانی که در واحد تلویزیونی جهاد سازندگی جمع آمده بودند، آن‌ها را به جبهه‌های دفاع مقدس می‌کشاند، نه وظایف و تعهدات اداری. روح کارمندی نمی‌توانست در این عرصه منشأ فعل و اثر باشد. گروه‌های فیلم‌برداری ما با همان انگیزه‌هایی که رزم‌آوران را به جبهه کشانده بود کار می‌کردند… این‌جا عرصه‌ای نبود که فقط پای تکنیک و یا هنر درمیان باشد.»

با پایان جنگ و در فاصلهٔ سال‌های پایان جنگ و تأسیس مؤسسهٔ روایت فتح، آوینی نوعی فعالیت هنری- مطبوعاتی را تجربه کرد. او در این دوره به سینما، هنر، فرهنگ واحد جهانی و مواجههٔ آن با مسائل مختلف فکر می‌کرد. حاصل همهٔ آن فکر کردن‌ها، تحقیق‌ها و مباحثات، نوشته‌هایی است که از او به جا مانده. تأملاتی در ماهیت سینما که در فصل‌نامهٔ فارابی به چاپ رسید و بعد مقالاتی با عناوین جذابیت در سینما، آینهٔ جادو، قاب تصویر، زبان سینما و… که از فروردین سال ۱۳۶۸ در ماهنامهٔ سوره منتشر می‌شد. مجموعهٔ این مقالات در کتاب آینهٔ جادو که جلد اول از مجموعهٔ مقالات و نقدهای سینمایی اوست جمع‌آوری شد.

هرچند آشنایی با سینما در طول مدت بیش از ده سال مستندسازی و تجارب او در زمینهٔ کارگردانی مستند و به‌خصوص مونتاژ باعث شد که قبل از هر چیز به سینما بپردازد، ولی فکرها و حرف‌های او بیش‌تر از این‌ها بود. او در کنار تألیف مقالات تئوریک دربارهٔ ماهیت سینما و نقد سینمای ایران و جهان، مقالات متعددی درمورد حقیقت هنر، هنر و عرفان، هنر جدید اعم از رمان، نقاشی، گرافیک، تئاتر، هنر دینی و سنتی، هنر انقلاب و… تألیف کرد که بیش‌تر آن‌ها در ماهنامهٔ سوره به چاپ رسید. طی همین دوران در خصوص مبانی سیاسی- اعتقادی نظام اسلامی و ولایت فقیه، فرهنگ انقلاب در مقابله با فرهنگ واحد جهانی و موضوعات دیگر تفکر و تحقیق کرد تا بتواند جواب‌هایی برای همهٔ سؤال‌هایی که داشت پیدا کند.

اواخر سال ۱۳۷۰ مؤسسه فرهنگی روایت فتح به دستور آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای تأسیس شد تا به کار فیلم‌سازی مستند و سینمایی دربارهٔ دفاع مقدس بپردازد و تهیهٔ مجموعهٔ روایت فتح را که بعد از پذیرش قطع‌نامه رها شده بود، ادامه دهد. آوینی و بقیهٔ گروه، سفر به مناطق جنگی را از سر گرفتند و طی مدتی کم‌تر از یک سال، کار تهیهٔ شش برنامه از مجموعهٔ ده قسمتی شهری در آسمان را به پایان رساندند و مقدمات تهیهٔ مجموعه‌های دیگری را دربارهٔ آبادان، سوسنگرد، هویزه و فکه تدارک دیدند. اگرچه مقارن با همین زمان، فعالیت‌های مطبوعاتی او نیز ادامه داشت.

او از منتقدان سرسخت سیاست‌های فرهنگی محمد خاتمی بود.[۷] شهری در آسمان که به واقعهٔ محاصره، سقوط و بازپس‌گیری خرمشهر می‌پرداخت، در ماه‌های آ[۸][۹] تلویزیون پخش شد، اما برنامهٔ وی برای تکمیل این مجموعه و ساختن مجموعه‌های دیگر با مرگش در اثر اصابت ترکش مین در روز بیستم فروردین ۱۳۷۲ در فکه ناتمام ماند.

مرگ

آوینی روز بیستم فروردین ۱۳۷۲ در منطقه فکه در حال بررسی لوکیشن فیلم مستند شهری در آسمان، بر اثر اصابت ترکش مین باقی مانده از جنگ ایران و عراق کشته شد.[۱۰]

فیلم‌شناسی

شش روز در ترکمن صحرا

سیل خوزستان

خان گزیده‌ها

حقیقت

با دکتر جهاد در بشاگرد

هفت قصه از بلوچستان

با تیپ المهدی در محور رأس البیشه

شیر مردان خدا! کرب‌وبلا در انتظار است

روایت فتح

شهری در آسمان

کتاب‌شناسی

آئینه جادو

توسعه و مبانی تمدن غرب

گنجینه آسمانی

یک تجربه ماندگار

فردایی دیگر

حلزون‌های خانه به دوش

رستاخیز جان

آغازی بر یک پایان

فتح خون

امام و حیات باطنی انسان

با من سخن بگو دوکوهه

مرکز آسمان

نسیم حیات

سفر به سرزمین نور

انفطار صورت (در باب مبانی نظری هنر)

وی همچنین آثار منتشر نشده‌ای در حوزهٔ ادبیات دارد.

جستارهای وابسته

رضا سلطان زاده

منابع

↑ Soreie Mehr - Magazines

↑ اسدزاده، محمدرضا. چه کسانی و چرا از تحول شخصیت شهیدآوینی و گذشته او می‌ترسند؟ نیمهٔ پنهان آوینی . . ماهنامهٔ سپیدهٔ دانایی، ش. شمارهٔ ۱۲ (اردیبهشت ۱۳۸۷): صفحهٔ ۷۰.

↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ناگفته‌هایی از زندگی روشنفکری «سیدمرتضی آوینی» در دهه ۴۰. . ماهنامهٔ سپیده دانایی، ش. شماره ۱۲ (اردیبهشت ۱۳۸۷): صفحهٔ ۷۴.

↑ ۴٫۰ ۴٫۱ سرهنگی، مرتضی. تحول شخصیت شهید سید مرتضی آوینی در بیان «مریم امینی» همسر شهید. . ماهنامهٔ سپیده دانایی، ش. شماره ۱۲ (اردیبهشت ۱۳۸۷): صفحه ۷۰.

↑ وب‌گاه قاصدک

↑ من از یک راه طی شده حرف می‌زنم. . ماهنامه سپیدهٔ دانایی، ش. شماره ۱۲ (اردیبهشت ۱۳۸۷): صفحه ۸۰.

↑ سیدمرتضی‌آوینی و محمود احمدی‌نژاد به روایت یوسفعلی‌میرشکاک. . شهروند امروز، ش. شماره ۴۳ (۱ اردیبهشت ۱۳۸۷).

↑ سایت فارس نیوز http://www.farsnews.com/imgrep.php?nn=8802070764

↑ دست نوشته‌های شهید آوینی

↑ سایت تخصصی مرتضی آوینی /دفتر مقام معظم رهبری/نوشته‌ها وخاطرات شهدا/سایت علمی وپزوهشی آی آر داکhttp://irdoc.net

پیوند به بیرون

 مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مرتضی آوینی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

منبع سایت شهید آوینی

آفتاب‌سوختگي

1براي درمان آفتاب‌سوختگي از روغن بابونه استفاده شود.

✍طرز تهيه روغن بابونه: 100 گرم گل بابونه را در يك ليتر روغن زيتون به مدت 3 هفته خيسانده صاف نموده استفاده شود.

2روزي چند بار ضماد خيار بگذاريد و سپس با روغن زيتون چرب نمائيد.

3سيب‌زميني را رنده كرده بصورت مرهم در محل آفتاب‌سوختگي قرار دهيد.

4كاهو را پخته بصورت ضماد بگذاريد.

توجه: قبل از عمل به نسخه های گیاهی این قسمت حتما با پزشک یا کسی که در زمینه طب سنتی تخصص دارد مشورت نمایید. در صورت استفاده از نسخه های گیاهی به طور خودسرانه و بدون مشورت با پزشک ممکن است عوارض جبران ناپذیری به فرد مصرف کننده وارد گردد.

طب بوعلی سینا

‌ راهکار ساده تقویت مو:

چگونه موهای خشک و شکننده را نرم کنیم؛

ریزش مو به چندین دلایل می تواند اتفاق بی افتد؛

کم خونی، تغذیه بد، وراثت، شستشو که باید همیشه موها را نشسته در حمام شستشو دهید، شامپو و صابونهای شیمیایی، استفاده بیش از اندازه رنگ موهای شیمیایی و ….

تقویت کننده ترکیبی زیر جهت جلوگیری از ریزش موی سر و براق شدن مو بسیار نافع است؛

 بومادران 50 گرم ،برگ مورد 100 گرم، گزنه 100 گرم، رزماری 100 گرم ، هلیله سیاه 50 گرم، افسنطین 50 گرم، ریوند چینی50 گرم، روناس 50 گرم ، سبوس نرم برنج 100 گرم، آویشن 50 گرم ،ختمی 50 گرم ، گل ریواس 50 گرم

 گیاهان را خوب نیم پودر نموده، مخلوط یکدست شده هفته ای سه مرتبه، سه قاشق غذاخوری را در 5 لیوان آب جوش به آرامی و شعله کم 10 دقیقه بجوشانید بعد بگذارید سرد شده، صاف کنید آب را گرفته، موها را با آب صاف شده کم کم ماساژ دهید، بگذارید 6 ساعت بماند بعد با یک صابون گیاهی بشویید.

چنانچه ریزش مو و تخریب، شکنندگی موها زیاد است هر روز انجام دهید.

مرتبا دم نوش زیر را هر روز یک لیوان میل نمایید؛

گزنه + گیاه دم اسب + سبوس برنج 

چنانچه موهایتان خیلی خشک و شکننده شده از ترکیب روغن های زیر شب ها قبل از خواب با مالش استفاده نمایید؛

روغن زیتون، روغن بادام، تلخ روغن نارگیل هر سه را خوب مخلوط نموده هفته ای سه مرتبه، شب بر موها بمالید و مالش دهید صبح بشویید.

طب بوعلی سینا

‌ طرز تهیه شامپوی سنتی

گل ختمی سفید راآسیاب کنید و یک ساعت درآب گرم بگذارید وسپس بایک پارچه صاف نمایید وسر وبدن خود را با آن بشویید.

فواید این شامپو:

1⃣افزایش روزی

2⃣رفع میگرن

3⃣نرم کننده پوست

4⃣رفع شوره سر

5⃣رفع شپش سر

✔️جهت تاثیر گذاری بودن،حداقل هفته ای یک الی دو بار سر وبدن خود رابا این شامپو شسته وبراین کار مداومت نمایید.

✅امیرالمومنین علی علیه السلام:شستن سربا ختمی چربی وچرک سر را ازبین می برد،حشرات(شپش و..) را دور می کند.

✅امام صادق علیه السلام:شستن سر با گل ختمی ازمیگرن پیشگیری می کند،ازفقر جلوگیری می کند وباعث پاک شدن سر ازشوره می شود.

✔️دوباره درجایی دیگر می فرمایند:شستن سربا گل ختمی درهرجمعه ازپیسی ودیوانگی پیشگیری می کند.

✅امام کاظم علیه السلام:شستن سر با ختمی روزی را جلب می کند.

منبع:دراسه فی طب الرسول المصطفی (صلی الله علیه وآله وسلم)

درمان خانگی برای جوش و جای جوش

برای بسیاری از افراد جوش و جای جوش یکی از معضلات همیشگی است و اغلب به دنبال راه کارهایی برای حل آن هستند.درمان های طبیعی روش خوبی برای خلاصی از این مشکل می تواند باشد.

 1) ماسک دارچین و عسل

 دارچین خاصیت ضد میکروبی دارد بنابراین از رشد بیشتر باکتری جلوگیری می کند و به گزارش پرشین وی عسل نیز خاصیت آنتی بیوتیک دارد. شما برای تهیه این ماسک نیاز به دو قاشق غذاخوری عسل و ۱ قاشق چایخوری دارچین و تعدادی دستمال کاغذی دارید. این ماسک را روی صورت و یا روی جوش ها قرار داده و ۱۰ الی ۱۵ دقیقه باقی بگذارید. سپس کامل آبکشی و صورت خود را خشک کنید. این مخلوط چسبناک است، بنابراین بهتر است مقداری دستمال کاغذی در کنارخود داشته باشید.

2) پاپایا (انبه هندی) :

انبه هندی از جمله میوه هایی است که خواص زیبایی زیادی دارد و یکی از آنها خاصیت ضد آکنه است چرا که سلول های مرده پوست و مایعات افزوده روی سطح پوست را از بین می برد و آن را نرم می کند. پاپایا همچنین حاوی آنزیمی است که التهاب را کاهش می دهد. برای این ماسک نیاز به یک عدد پاپایا تازه است. آن را باید به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه روی پوست نگاه داشت و سپس با آب گرم آبکشی کنید. اگر بعد از پاک کردن آن، پوست مستعد خشکی شد، از یک مرطوب کننده مناسب پوست خود استفاده کنید.

 3) خمیر از پوست پرتغال

   با وجود ویتامین ث، اسید سیتریک و خاصیت قابض پرتغال ، ماسک پوست پرتغال می تواند عوامل باکتری زا ، چربی اضافه پوست یا سلول های مرده که منافذ پوست را می بندد را بهبود دهد. شما برای تهیه این خمیر به خلال پوست های تمیز دو عدد پرتغال و همچنین آب تازه نیاز دارید. آنها را مخلوط کنید و وقتی به غلظت خوبی رسید آن را روی نقاط جوش دار به مدت ۲۰ تا ۲۵ دقیقه قرار دهید. به صورت ایده آل ماسک باید سفت باشد ولی اگر نبود نیز خاصیت خود را از دست نمی دهد. سپس با آب کاملا شسته و خشک کنید و در آخر از مرطوب کننده استفاده کنید.

4) روغن درخت چای

روغن درخت چای شبیه روغنی که پوست به طور طبیعی تولید می کند نیست، بلکه در عوض خاصیت حلال کننده دارد و منافذ بسته را باز می کند. خاصیت آنتی باکتریال آن باکتری هایی که موجب بروز آکنه شده را از بین خواهد برد. شما نیاز به روغن درخت چای، آب تمیز و گوش پاک کن دارید. صورت خود را تمیز شسته و خشک کنید. روغن درخت چای را به نسبت۱ (روغن چای) به ۹ (آب ) با آب مخلوط کنید. سپس گوش پاک کن را به آن آغشته کنید و به مناطق جوش دار بزنید. هرگز نباید آن را بدون مخلوط کردن با آب به صورت بزنید. در صورت تمایل می توانید سپس از یک مرطوب کننده ملایم استفاده کنید.

 5) گذاشتن سیب زمینی روی جوش

 سیب زمینی با وجود خواصی مانند پتاسیم، سولفور، فسفور وکلوراید بسیار مناسب برای جوش است. همچنین دارای آنتی اکسیدان است برای تغذیه پوست و رشد سلوله های تازه موثر است. شما به ۱ عدد سیب زمینی نیاز دارید. صورت خود را شسته و خشک کنید. کمی آن را مرطوب نگه دارید. یک سیب زمینی خام را رنده کنید و آن را روی صورت زده وبه صورت حرکات دورانی ماساژ دهید. اجازه دهید به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه روی پوست خشک شود و سپس با آب ولرم خوب بشویید .

6)‌ تفاله گوجه فرنگی

گوجه فرنگی طبیعتی اسیدی دارد. از این رو، استعمال تفاله آن بر روی صورت باعث رفع جوش‌ و کوچکتر شدن منافذ پوست می‌شود. این امر باعث می‌شود که ترشحات کمتری از جوش‌های موجود بر سطح پوست خارج شود. گوجه فرنگی سرشار از آنتی اکسیدان است و استعمال آن بر روی صورت باعث کاهش التهاب و آسیب‌های پوستی می‌شود.

7)سیر

سیر یکی از شگفت‌انگیزترین مواد غذایی مورد استفاده در هند است که خواص دارویی مختلفی دارد. از سیر برای درمان اختلالات دستگاه گوارش استفاده می‌شود. این ماده غذایی یک آنتی بیوتیک قوی است که از بالا رفتن سطح کلسترول پیشگیری می‌کند. علاوه‌ بر این، خاصیت سم‌زدایی سیر باعث شده است که این ماده غذایی داروی مناسبی برای رفع جوش و لکه‌های پوستی باشد.