دست های مدیون ...

آیا‏ با توجه به روایتی که اعلام می‌کند جواب نامه مانند جواب سلام واجب است، جواب‌دادن به نامه‌ها، ایمیل‌ها و پیامک‌ها واجب خواهد بود؟

پرسش

در برخی از روایات می‌خوانیم (رَدُّ جَوَابِ الْکِتَابِ وَاجِبٌ کَوُجُوبِ رَدِّ السَّلَام)، بر اساس این حدیث؛ 1. آیا‏ جواب نامه، مثل جواب سلام واجب فوری است؟ 2. آیا شامل نامه‌های الکترونیکی مانند ایمیل و پیامک می‌شود؟ 3. اگر شامل اینها می‌شود چنانچه دسترسی به اینترنت و یا شارژ گوشی نداشته باشیم تکلیف چیست؟

پاسخ اجمالی

1. از این روایت و نیز آیه 86 سوره نساء، تاکید به پاسخ‌دادن به نامه‌ها (و پیامک‌ها) برداشت می‌شود، اما شاید نتوان وجوب مصطلح پاسخ فوری را از آن برداشت کرد. در همین راستا نظر مراجع تقلید درباره حکم جواب دادن به نامه متفاوت است؛

برخی[1] آن‌را مستحب، برخی[2] بنابر احتیاط، واجب و برخی[3] این احتیاط را در صورت وجود سلام در نامه واجب می‌دانند.

2. در این‌باره نامه، ایمیل و پیامک دارای حکم یکسانی هستند.

3. در صورتی که محذوری برای دادن جواب باشد، می‌توان بعداً به آن اقدام نمود.
ضمائم:

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[4]

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

جواب دادن به نامه واجب نیست مگر این‌که سلام در نامه باشد که در این صورت احتیاط در جواب دادن است.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

واجب نیست.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

1. احتیاط آن است که جواب نامه را بدهند.

2. تفاوتی ندارد.

3. در صورتی که محذوری برای دادن جواب باشد، جواب دادن به آن واجب فوری نیست.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):

جواب سلام در نامه مستحب است.

[1]. آیت الله نوری همدانی.

[2]. آیت الله مکارم شیرازی.

[3]. آیت الله خامنه‌ای.

[4]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.