دست های مدیون ...

نهج البلاغه

قرض دادن و قرض گرفتن!

امام على عليه السلام :

*وَ اغْتَنِمْ مَنِ اسْتَقْرَضَكَ فى حالِ غِناكَ لِيَجْعَلَ قَضاءَهُ لَكَ فى يَوْمِ عُسْرَتِكَ؛*

✨غنيمت بدان كسى را كه در زمان توانگريت از تو قرض بخواهد تا در روز تنگدستى ات (قيامت) بپردازد.✨
*✍�نامه 31*

*یکی از اموری که اسلام بدان تأکید بسیاری نموده، موضوع قرض دادن به نیازمندان است تا جایی که در روایات ما آن را از صدقه برتر دانستند.*

امّا باید توجه داشت در برخی از موارد ما به وظایف مان و آداب و شرایطی که وجود دارد عمل نمی کنیم

و از این جهت زیان هایی بر ما وارد می شود، ولی آگاهانه و یا ناآگاهانه گناه آن را بر گردن دیگران می گذاریم.

✍برای *قرض الحسنه*، این سنت پسندیده، *شرایطی* بیان شده است که در *طولانی ترین آیه از قرآن* بدان اشاره شده است:

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! هنگامى که بدهى مدّت‏دارى (به خاطر وام یا داد و ستد) به یک دیگر پیدا می کنید، آن را بنویسید! … *✍�بقره، 282*

در آموزه های دینی ما قرض دادن به برادران مؤمن، آداب و شرایطی دارد که برخی از آنها چنین است.

*1.* قرض همراه با اخلاص باشد. ✨

*2.*با دل خوش و رضایت کامل باشد.✨

*3.* قرض از مال حلال باشد‏✨

*4.* قرض مکتوب شود✨

*5.*کسى که به مؤمنى قرض داد، منتظر بماند تا پرداخت قرض براى او امکان‏پذیر شود؛
يعنى اگر طلبکار مى‏داند بدهکار توانایى ندارد، جایز نیست او را تحت فشار قرار دهد.✨

*پاداش قرض دادن:*

پيامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

*اَلصَّدَقَةُ بِعَشرَةٍ وَ القَرضُ بِثَمانِيَةَ عَشرَ وَ صِلَةُ الاِخوانِ بِعِشرينَ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِاَربَعَةٍ وَ عِشرينَ؛*

*صدقه دادن*، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دينى‏]، بيست حسنه و صله رحم، بيست و چهار حسنه دارد.

كافى ج4، ص10

پيامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

*مَنِ احْتاجَ إِلَيْهِ أَخوهُ الْمُسْلِمُ فى قَرْضٍ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَفْعَلْ حَرَّمَ اللّه عَلَيْهِ ريحَ الْجَنَّةِ؛*

کسى كه برادر مسلمانش در قرضى به او نياز پيدا كند و او بتواند قرض بدهد و چنين نكند، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى كند.

امالى (صدوق) ص 430 - من لا یحضر الفقیه ج4 ، ص15

البته در آموزه هاى دينى قرض گرفتن بدون حاجت امر پسنديده اى نيست
و علت آن نيز در روايات ذكر شده است:

پيامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

*أَقِلَّ مِنَ الدَّيْنِ تَعِشْ* حُرّا؛

*قرض* كمتر گير تا آزاد باشى.

نهج الفصاحه ص235، ح 432

امام على عليه السلام :

*اِيّاكُمْ وَ الدَّيْنَ فَاِنَّهُ مَذَلَّةٌ بِالنَّهارِ، وَ مَهَمَّةٌ بِاللَّيلِ وَ قَضاءٌ فِى الدُّنْيا وَ قَضاءٌ فِى الآْخِرَةِ؛*

*زير بار بدهى نرويد* زيرا بدهكارى خوارى روز و اندوه شب است و در دنيا و آخرت باز پرداختى دارد.

كافى ج 5، ص 11

امام على عليه السلام :

*كَثْرَةُ الدَّيْنِ تُصَيِّرُ الصّادِقَ كاذِبا وَ المُنْجِزَ مُخْلِفا؛*

*بدهى بسيار،* راستگو را دروغگو و خوش قول را بدقول مى گرداند.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص362 ، ح8214

امام على عليه السلام :

*اَلدَّيْنُ رِقٌّ فَلا تَبْذُلْ رِقَّكَ لِمَنْ لا يَعْرِفُ حَقَّكَ؛*

*بدهى* (نوعى) *بندگى* است، پس زمام اختيار خود را به كسى كه حق تو را نمى شناسد مسپار (كنايه از اين است كه از هر كس قرض نگير).

شرح نهج البلاغه (ابن ابى الحديد)ج20،ص306،ح503